Duurzaam natuursteen
De opkomst van natuursteen producten uit Azië heeft de afgelopen jaren regelmatig geleid tot artikelen in de media over erbarmelijke arbeidsomstandigheden in de natuursteenindustrie in Azië, termen als kinderarbeid, slavenarbeid duiken veelvuldig op in publicaties over dit onderwerp. Gemakshalve wordt hierbij dan ook heel Azië van India via Vietnam tot China op een hoop geveegd, terwijl er natuurlijk tussen deze landen en zelfs binnen deze landen grote verschillen bestaan zowel klimatologisch als in wijze van ontginnen en produceren. Opdrachtgevers van natuursteen projecten werden door dergelijke berichtgeving huiverig om natuursteen uit deze gebieden voor te schrijven. Om de situatie van de natuursteen industrie in Azië in kaart te brengen ontstond in 2007 een Vlaams Nederlands initiatief: de Werkgroep Duurzaam Natuursteen (WGDN) onder auspiciën van IDH (Sustainable Trade Initiative) Hoogenberg Natuursteen is hierbij vanaf het begin betrokken geweest en heeft in 2010 met de coördinator van WGDN een bezoek aan fabrieken en groeves in China gebracht om tot een inventarisatie van de omstandigheden in de natuursteen sector te komen.
Op de natuursteen beurs in Xiamen werd de WGDN ook aan de Chinese natuursteen branche gepresenteerd. Een aantal fabrieken maar vooral handelsagenten namen deel aan de trainingen die vervolgens in China werden opgezet. Ook onze fabriek heeft aan deze workshops deelgenomen, maar bij gebrek aan concrete doelstellingen nam de belangstelling om deel te nemen langzaam maar zeker af. Door WGDN werd de conclusie getrokken dat aansluiting gezocht zou moeten worden bij een grotere organisatie die tot een concretere invulling van de doelstellingen zou moeten kunnen komen, dit werd de Engelse organisatie TFT (The Forest Trust) die de nodige ervaring zou moeten hebben met audits in het Verre Oosten. Hier werd een programma opgesteld waaraan de deelnemende fabrieken zouden moeten voldoen, dit werd onderverdeeld in verschillende levels en op basis van audits werden deze levels bepaald en tevens geïnventariseerd waar de verbeterpunten zouden moeten zitten om tot een hoger level te geraken. Ook een audit van TFT hebben wij op onze fabriek meegemaakt en daarbij vastgesteld dat tussen theorie en praktijk een bijna niet te overbruggen discrepantie bestond. Een voorbeeld was een werkplaats bestaande uit 4 palen en een dak waar toch een bordje met nooduitgang zou moeten komen.
Om toch tot een meer concrete invulling te komen van de verduurzaming van de natuursteen industrie heeft Hoogenberg binnen TFT voorgesteld tot een nieuwe wijze van verpakkingsmateriaal te komen die hergebruikt zou moeten worden. Achterliggende gedachte dat in China voor iedere container met natuursteen 1 a 2 m3 hout gebruikt wordt dat in Nederland hoogstens als brandstof voor een energiecentrale gebruikt wordt. Gevoegd bij het feit dat regelmatig lege containers naar China verscheept worden leek ons dit een goede kans om tot een gezamenlijke Europese / Chinese inspanning tot verduurzaming te komen. Helaas werd dit voorstel binnen TFT onmiddellijk verworpen met het argument dat dit niet binnen het TFT taken pakket hoort. Uiteindelijk is na veel inspanningen het TFT initiatief een wat zieltogend bestaan gaan leiden totdat onder auspiciën van de SER de draad weer opgepakt werd met het TruStone initiatief.
Intussen was de situatie in China radicaal gewijzigd waar tot circa 2015 de aandacht voor het milieu totaal ondergeschikt was aan de economische belangen zijn milieu beschermende maatregelen een steeds grotere rol gaan spelen. Zoals wel vaker in China gaat dit van het ene uiterste naar het andere uiterste en zijn inmiddels over het land vele duizenden groeves en productie bedrijven op last van de overheid gesloten, ook fabrieken die inmiddels aan het hoogste niveau van de TFT vereisten voldeden werden zonder pardon gesloten omdat ze bijvoorbeeld te dicht in de buurt van woningen gesitueerd waren of omdat een inspecteur het zekere voor het onzekere nam uit angst om door hogere autoriteiten gecorrigeerd te worden. Het Tru-Stone initiatief waar Hoogenberg ook tot de ondertekenaars behoort heeft de juiste lessen getrokken uit de hierboven beschreven initiatieven. Het maken van afvinklijsten heeft geen zin maar door de Due Diligence benadering te kiezen zullen, wellicht op het eerste gezicht minder concrete, resultaten geboekt kunnen worden.
Een aantal leden van de werkgroep China uit TruStone is in november 2019 op werkbezoek naar China geweest. Deze reis is door Hoogenberg met een Vlaams collega bedrijf georganiseerd, onze insteek was vooral gemotiveerd om de beeldvorming over de Chinese natuursteen sector bij te stellen en te ontdoen van een aantal hardnekkige vooroordelen als de kinderarbeid en slavenarbeid. Dit werd tijdens ons gesprek op de Nederlandse ambassade in Beijing al snel bevestigd als zaken die in China niet voorkomen. Hoogenberg doet al ruim 20 jaar zaken in China en wij hebben in deze periode de veranderingen in China op de voet kunnen volgen, waren in het begin van deze eeuw de arbeidsomstandigheden in de natuursteen sector nog te vergelijken met de situatie aan het begin van de jaren 60 in de Nederlandse steenhouwerijen. Inmiddels heeft China daar enorme stappen gezet en op veel punten zijn de omstandigheden zowel voor de werkers als op het gebied van milieu bescherming veel beter dan die in veel landen in Europa.
Toch blijft het beeld, vooral bij mensen die zich nog nooit op de hoogte gesteld hebben van de omstandigheden in de Chinese natuursteen industrie, hardnekkig dat er allerlei onacceptabele misstanden zijn. Het is te hopen dat het Tru-Stone initiatief ook durft uit te spreken dat de situatie in China zeker niet slechter is dan die in Europa.